Χωρίς αποδείξεις!
Τι αποδείξεις να χρειάζονται βρε παιδιά, το αυτί ακούει και τα μάτια βλέπουν.
Ακούς το ένα και σε γεμίζει, ακούς το άλλο και εύχεσαι να τελειώσει γρήγορα.
Αυτή η επιστημοσύνη θα μας φάει στον 21ο αι. Δεν έχει πάντα καλά αποτελέσματα, η τεκμιρίωση των πάντων και θα το δούμε όλοι εν ευθέτω χρόνο.
Ο τόνος Νη-Πα τώρα, που τόσο όμορφα και γραφικά μας έδειξε ο κ. Χάρις, καθώς και κάθε άλλο διάστημα σε μια κλίμακα, είναι κατά το πλείστον δυναμικά και όχι στατικά διαστήματα.
Αυτό σημαίνει ότι κατά το ψάλλειν, το μυαλό κινείται στα τέλεια σύφωνα διαστήματα του 4χόρδου και 5χόρδου, αλλά και στην αρμονία (το 8χορδο δηλαδή).
Κατ' επέκταση, αυτό μπορεί να συμβεί και για ατελή σύμφωνα διαστήματα (3χορδα και 6χορδα).
Αυτή η κίνηση ή αποτύπωση των διαστημάτων απ' το μυαλό (είναι μια φυσική διεργασία του μυαλού, φυσική όσο και η επεξεργασία των εικόνων που καταλήγουν σ' αυτό απ' τα μάτια μας και μας ευφραίνει μια ωραία εικόνα ενώ μια άσχημη όχι), γίνεται στους δεσπόζοντας φθόγγους του ήχου.
Οι δεσπόζοντες φθόγγοι εξαρτώνται μόνο απ' το μέλος, όπου έχει συμπεριφορά κύριου ή πλαγίου ήχου.
Υπάρχουν ήχοι που δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ή χαρακτηρίζονται πολύ δύσκολα ως κύριοι ή πλάγιοι. Αυτοί είναι κάποια μακάμ τα οποία ουδεμία σχέση έχουν με την εκκλησιαστική ημών μουσική, αλλά ούτε και με την Αρχαία Ελληνική (βλ. Καρτζιγιάρ, Σουζινάκ, Σαμπά, Χισάρ, Μπεστενιγκιάρ, Νισαμπουρέκ κ.α.)
Είναι όπως η Ευρωπαϊκή μουσική, όπου χοντροκομμένα χαρακτηρίζει κάθε κλίμακα ως maggiore ή minore.
Τους δεσπόζοντας φθόγγους λοιπόν, τους δηλώνει μόνο το μέλος στο αυτί μας , χωρίς να παίζουν ρόλο η κλίμακα ή το γένος του μέλους.
Τους υπολοίπους φθόγγους τους “ακούμε” σε σχέση με τους δεσπόζοντας.
Αυτή η ιδιότητα του μυαλού (του αυτιού μπορούν να πουν κάποιοι) να “θυμάται” και να μπορεί ευκόλως να διακρίνει-ξεχωρίσει-ψάλλει, τους δεσπόζοντας φθόγγους ενός ήχου, έχει σαν αποτέλεσμα να ωθεί τη φωνή προς αυτούς, ακόμα κι όταν το μέλος βρίσκεται σε ενδιάμεσους φθόγγους.
Στο παράδειγμά μας δηλαδή, όταν το μέλος του πλ. Δ΄ήχου, διατρέχει την κλίμακα μέσω του Πα, αυτός έλκεται απ' τον Βου, που αποτελεί δεσπόζοντα φθόγγο του ήχου, μιας και βρίσκεται στο μέσον του 5χόρδου του ήχου, Νη-Δη (απ' τη φυσική διαίρεση του 5χόρδου 3/2 προκύπτουν τα διαστήματα Νη-Βου 5/4 και Βου-Δη 6/5).
Κατά την ανάβαση και κατάβαση του μέλους, ο Πα έλκεται συνεχώς απ' τον Βου, όπως και ο Γα απ' τον Δη.
Όταν το μέλος όμως σταθεί στον Πα, τότε ο Πα εκτελείται φυσικός με ίσον “ΠΑ” ή “Μ”. Όταν πάλι το μέλος σταθεί στον Γα, τότε κι αυτός εκτελείται στην φυσική του θέση, (4/3 απ' τη βάση Νη) με ίσον “ΝΗ” ή “ΓΑ” στα κατά 3φωνία μέλη.
Είναι μια φυσική κίνηση της φωνής, διότι όπως ξέρουμε όλοι, η φωνή είναι ένα ζωντανό όργανο, όπου ο τρόπος του ψάλλειν – άδειν εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, ψυχολογικούς κυρίως.
Αυτές λοιπόν οι δυναμικές έλξεις λόγω κίνησης της μελωδίας, λόγω έλξεως από δεσπόζοντες φθόγγους, λόγω ψυχικής κατάστασης, λόγω ταχύτητας του μέλους, λόγω προσωπικού ύφους και εκτέλεσης ΔΕΝ ΓΡΑΦΟΝΤΑΙ, ΔΕΝ ΠΕΡΙΓΡΑΦΟΝΤΑΙ, ΔΕΝ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΙ. ΜΑΘΑΙΝΟΝΤΑΙ ΜΟΝΟ ΜΕ ΤΟ ΑΚΟΥΣΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΡΙΒΗ ΣΤΟ ΑΝΑΛΟΓΙΟ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΑΜΠΑΔΕΥΟΝΤΑΙ ΜΟΝΟ ΜΕ ΤΗ ΧΑΡΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ.
Τώρα να θέλουμε μια δυναμική έλξη, να την κάνουμε υπερμείζονα τόνο επόγδοο 8/7 ή επέβδομο 7/6 και πάει λέγοντας, είναι μια άλλη ιστορία που θέλει άλλες βάσεις συζήτησης.
Αυτό που έχω να προτείνω σαν Δημήτρης, ιεροψάλτης και μουσικός, είναι ότι πρέπει να υιοθετήσουμε την διαίρεση του 8χόρδου σε 53 κόμματα, όπου αποδεικνύεται (η απόδειξη δεν είναι για όσους θεωρούν τον λογάριθμο ανώτερα μαθηματικά και δεν είναι του παρόντος, επιφυλάσσομαι για κάποια άλλη στιγμή) ότι είναι η τελειότερος συγκερασμός που μπορεί να γίνει.
Μέχρι τις 300 υποδιεραίσεις, μικρότερο σφάλμα έχει η υποδιαίρεση σε 253 κόμματα και ακολουθεί η διαίρεση σε 200. Έπειτα έρχεται η διαίρεση σε 53. Ο χωρισμός σε 200 κόμματα ενός 8χόρδου, είναι απίθανο, αν όχι αδύνατο, να γίνει αντιληπτό απ' τον άνθρωπο, οπότε ο καλύτερος συγκερασμός συμβαίνει στα 53 κόμματα, όπου εύκολα προκύπτει (συνημμένο στη παραπάνω απόδειξη) απ' την Πυθαγόρειο κλίμακα και ουδεμία σχέση έχουν με Μερκάτορες, Τούρκους, Άραβες, Πέρσες και άλλα τέτοια καινά δαιμόνια.
Όλα ξεκινούν απ' την παραδεδομένη κλίμακα των 72 κομμάτων από δυτικοτραφείς μουσικές επιτροπές. Δεν είναι ευρωπαϊκή κλίμακα η 12-12-6-12-12-12-6 ;
Αυτήν ψάλλουμε σήμερα κύριοι, ψάλλουμε Βυζαντινή Μουσική με διαστήματα ευρωπαϊκά.
Αυτή η ξενομανία θα μας φάει, σαν λαό και σαν ανθρώπους.
Υ.Γ. : Παρ' όλα τούτα, είναι τέτοια η δυναμική αυτής της μουσικής, που ακόμα και από συγκερασμένα όργανα να παίζεται, έχει τη δυνατότητα να αποδώσει τα υψηλά και θεόπνευστα μηνύματά της, καθώς και οδηγήσει τον ακροατή εκεί που θέλει. Είναι όμως εξαιρετικά δύσκολο από πλευράς μουσικού. Έτσι είναι και με τη φωνή, μπορεί κάποιος να ψάλλει ξηρά, άχρωμα, σε ευρωπαϊκά διαστήματα σταθερά σαν το πιάνο, αλλά κάποιες φορές το μήνυμα της Βυζαντινής ημών Μουσικής έρχεται και μας πλημμυρίζει την ψυχή με το ουράνιο μήνυμα της Σωτηρίας του ανθρώπου.